FIFA

FIFA

Vikipedi, özgür ansiklopedi
 
 
Bu madde uluslararası futbol organizasyonu olan FIFA hakkındadır. Video oyunu için FIFA (seri) sayfasına bakınız.
FIFA
Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği
FIFA Logo (2010).svg

FIFA'yı oluşturan konfederasyonlar haritası.
Slogan For the Game. For the World.
Kuruluş 21 Mayıs 1904
Tür Spor federasyonu
Merkez Zürih, İsviçre
Üyeler 208 ulusal futbol federasyonu
Resmî diller İngilizce, Fransızca, Almanca,İspanyolca
Başkanı İsviçre Sepp Blatter
Resmî site fifa.com

FIFA ya da açılımıyla Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (Fransızca: Fédération Internationale de Football Association),futbol ve futsalın dünya çapındaki en üst düzey yönetim organıdır. 21 Mayıs 1904 yılında Paris'te kurulan organizasyonun merkeziİsviçre'nin Zürih kentindedir ve başkanlığını İsviçreli Sepp Blatter yürütmektedir. 208 ulusal futbol federasyonunun üyesi olduğu FIFA, çeşitli futbol turnuvalarını düzenlemesinin yanı sıra dünya futbolunu yöneten, kuralları uygulayan, değiştiren kuruluştur. Düzenlemekte olduğu en önemli turnuva ise 1930'dan bu yana gerçekleştirilen FIFA Dünya Kupası'dır. Bu kupa 2014'deki turnuva da dahil olmak üzere şimdiye dek yirmi kez düzenlenmiştir.

 

Konu başlıkları

  [göster] 

 

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: FIFA'nın tarihi

20. yüzyılın başında, uluslararası alanda futbolu yönetecek bir yönetim organının eksikliği ortaya çıkmıştır. Bu eksikliği gidermek maksadıyla 21 Mayıs 1904 tarihinde Paris'te FIFA kurulmuştur. Adı, Fransızca "Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği" anlamı gelen "Fédération Internationale de Football Association" olan birliğin kısaltması da tüm dünyada yaygın olarak kullanılan "FIFA" olarak seçilmiştir. Kurucu üyeleri Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İspanya[1], İsveç ve İsviçre'dir. Ayrıca, aynı gün içerisindeAlmanya da telgraf vasıtasıyla ile federasyona katıldığını ilan etmiştir.

FIFA'nın ilk başkanı Robert Guérin olmuştur. 1906'da ise üye ülkelerin oybirliği ile ikinci FIFA başkanı İngiltere Futbol Federasyonu başkanı Daniel Burley Woolfall olmuştur.

FIFA'nın kurucu üyeler dışında ilk üyeleri 1908'de üye olan Güney Afrika, 1912 yılında üyeliğe katılan Arjantin ve Şili, 1913 yılında birliğe kabul edilen Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri olmuştur. Güney Afrika'nın birliğe katılımı ile organizasyon ilk defa Avrupa dışına genişlemiş, Arjantin ve Şili'nin katılımıyla da Amerika kıtasına kadar yayılmıştır.

I. Dünya Savaşı sırasında birçok futbolcunun ölmesi veya sakatlanması organizasyonun geleceğini tehlikeye sokmuştur. Savaş sonrasında başkan Woolfall'un ölümünün ardından organizasyon bir süre vekâleten Hollandalı Carl Hirschmann tarafından yönetilmiştir. Ayrıca savaş sırasında düşman olan devletler birbirleriyle sportif anlamda da olsa biraraya gelmede isteksiz olmuşlardır. Bu durum Home Nations'ın üyelikten çekilmesine kadar varmıştır. Ancak daha sonra üyelikleri devam etmiştir.

FIFA'nın tarihsel nitelikteki koleksiyonları İngiltere'de bulunan Ulusal Futbol Müzesi'nde bulunmaktadır.

Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: FIFA üyesi futbol federasyonları listesi

Merkezi Zürih'te bulunan FIFA, İsviçre Kanunları çerçevesinde kurulmuş bir federasyondur.

FIFA'nın en yüksek organı FIFA Kongresi, üye federasyonların temsilcilerinden oluşan bir kuruldur. Kongre, olağanüstü durumlar dışında 1998 yılından bu yana yılda bir kez toplanmaktadır. Kongre, FIFA'nın tüzüğünde değişiklik yapabilecek tek kuruldur. Kongrede FIFA Başkanı, FIFA Genel Sekreteri ve FIFA Yönetim Kurulu'nun üyeleri seçilir.

FIFA Yönetim Kurulu, FIFA Kongresi'nin toplanma aralıkları sırasında ana karar organıdır. Yönetim kuruluna bağlı Finans Komitesi, Disiplin Kurulu, Hakemler Komitesi gibi birçok alt FIFA kurulu vardır.

Dünya çapında FIFA'ya bağlı birçok uluslararası futbol konfederasyonu bulunmaktadır. Ulusal futbol federasyonlarının oluşturduğu bu konfederasyonlar kıtalarına göre ayrılmaktadır. Konfederasyonlar da tıpkı FIFA gibi kendi tüzüklerine ve yönetim organlarına sahiptir, ayrıca uluslararası futbol turnuvaları düzenlemektedirler. Fakat yönetim yetkileri FIFA tüzüğünde belirtilen yetkilerle kısıtlanmıştır. Dünyada FIFA'ya bağlı altı kıta konfederasyonu bulunmaktadır. Bu konfederasyonlar şunlardır:

 
Altı konfederasyonu gösteren dünya haritası.
     AFC – Asian Football Confederation
     CAF – Confédération Africaine de Football
     CONCACAF – Confederation of North, Central American and Caribbean Association Football
     CONMEBOL – Confederación Sudamericana de Fútbol
     OFC – Oceania Football Confederation
     UEFA – Union of European Football Associations
 
FIFA'nın Zürih'te bulunan genel merkezinin uzaktan bir görünümü.

Toprakları başka bir kıtada bulunmasına karşın başka bir konfederasyona bağlı olan ülkeler vardır. Rusya, Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti, Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan gibi ülkeler topraklarının tamamı veya bir kısmı Asya'da bulunmasına karşın UEFA'nın bir parçasıdırlar. İsrail, Asya'da bulunmasına rağmen AFC ülkeleri tarafından boykot edildikten sonra, 1994 yılında UEFA'ya katılmıştır. Kazakistan, 2002 yılında UEFA'dan AFC'ye taşınmıştır. Avustralya, 2006 yılı Ocak ayında AFC'den OFC'ye taşınmış ve bununla birlikte son kez ulusal bir federasyon konfederasyonunu değiştirmiştir.

Guyana ve Surinam, Güney Amerika ülkeleri olmalarına rağmen tarihleri boyunca CONCACAF üyesi olmuşlardır.

Toplamda 208 üye ülkesi bulunan FIFA her ülke için kendine has ülke kodu belirlemektedir. Ayrıca üye 208 ülkenin tamamının erkek millî futbol takımı bulunmakta iken yalnızca 129'unun bayan millî futbol takımı bulunmaktadır. Filistin gibi siyasi varlığı tartışmalı olan ülkelerin de üyeliğinin bulunduğu FIFA, Birleşmiş Milletler'den daha fazla üye sayısına sahiptir.[2] FIFA Dünya Sıralaması, aylık olarak güncellenen ve takımların uluslararası turnuvalarda, turnuva elemelerinde, dostluk maçlarında gösterdikleri performanslara göre güncellenmekte olan bir listedir. Aynı niteliktekiFIFA Bayanlar Dünya Sıralaması ise dört yılda bir güncellenmektedir.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Futbol kuralları

Futbol kuralları, resmî olarak tanınan ve futbolu yöneten yasalar sadece FIFA'nın sorumluluğunda değildir. Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (IFAB) da kurallar üzerinde söz sahibidir. FIFA yönetim kurulu üyeleri olan İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda 1882 yılında IFAB'ın kurulması için önayak olmuşlardır. Oyun kurallarında değişiklik yapılabilmesi için, önerinin sekiz delegenin en az altısı tarafından kabul edilmesi gereklidir.

Başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

FIFA kurulduğu günden bu yana yalnızca sekiz başkan görmüştür. FIFA'nın başkanlığını şimdiye dek üç kez İngiliz, iki Fransız ve birer kez de Belçikalı, İsviçreli ve Brezilyalı futbol adamları üstlenmiştir.

 
2010 yılında değiştirilen, eski logo.

FIFA Marşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: FIFA Marşı

1994 FIFA Dünya Kupası'ndan beri UEFA Şampiyonlar Ligi'nde olduğu gibi FIFA da, Alman besteci Franz Lambert tarafından hazırlanan bir marşa sahiptir. FIFA Marşı, FIFA'nın düzenlediği turnuvalar ve hazırlık karşılaşmalarının öncesinde gerçekleştirilen seremoniler sırasında çalınmaktadır. FIFA Dünya Kupası, FIFA Bayanlar Dünya Kupası, FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası, FIFA 17 Yaş Altı Dünya Kupası, FIFA Bayanlar 20 Yaş Altı Dünya Kupası, FIFA Bayanlar 17 Yaş Altı Dünya Kupası, FIFA Futsal Dünya Kupası, FIFA Plaj Futbolu Dünya Kupası ve FIFA Dünya Kulüpler Kupası bu marşın çalındığı turnuvalara örnek gösterilebilir.[3]

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

FIFA ödülleri, FIFA Dünyada Yılın Futbolcusu adı altında o yılın en iyi bayan ve erkek futbolcularına verilmektedir. Ayrıca FIFA Puskás Ödülleri ve FIFA Ballon d'Or da FIFA'nın dağıttığı prestijli ödüllerdendir.

Bunun yanında çeşitli şekillerde onurlandırmalar yapılmaktadır. Buna bağlı olarak:

Ayrıca, 2004 yılında FIFA'nın 100. kuruluş yıldönümünü kutlamak amacıyla Fransa ve Brezilya arasında "Yüzyılın Maçı" düzenlenmiştir.

FIFA'nın düzenlediği turnuvalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Erkek turnuvaları
Bayan turnuvaları

Sponsorlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıda FIFA tarafından "FIFA Partners" yani "FIFA'nın Ortakları" olarak nitelendirilmekte olan FIFA'nın sponsorları yer almaktadır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta FIFAile ilgili medyaları bulabilirsiniz.
Özel
  1. ^ İspanya Futbol Federasyonu 1914 yılında kurulmuştur. 1904 yılında Madrid Futbol Kulübü İspanya adına kurucu üyeler arasında yer almıştır.
  2. ^ "Palestine Football: Escape to Victory?" (İngilizce). bruisedearth.org. 27 Ekim 2008. Erişim tarihi: 16 Kasım 2010.
  3. ^ "FIFA anthem" (İngilizce). YouTube.com. 14 Ağustos 2007. Erişim tarihi: 16 Kasım 2010.
Genel

 

İletişim

Futbol Tutkunu ekmert@yahoo.com